Dat alles verandert en niets blijft wat het is, heeft Ovidius lang geleden al fraai gedemonstreerd in zijn Metamorfosen. Wat er sindsdien ook is veranderd, niet het feit van de veranderlijkheid. Alles wat ooit als onveranderlijk en eeuwig werd beschouwd, blijkt bij nader inzien niet meer dan een stadium te vertegenwoordigen, een momentopname in een oneindige reeks metamorfosen. Zelfs de sterren hebben niet het eeuwige leven. De natuur laat op alle mogelijke manieren zien hoe de materie voortdurend van vorm verandert, – van de weersomstandigheden tot en met de cycli van de plantengroei en de wordingsgeschiedenis van kikkers en vlinders. (Zelfs op het subatomaire niveau kan ze het niet laten. Zo berichtte de Volkskrant een tijdje geleden over neutrino’s die op weg van de zon naar de aarde veranderen in een ander type deeltje.)

Zo vreemd is het dus niet dat de mogelijkheid van metamorfosen ooit aanvaard werd met een vanzelfsprekendheid waarover we ons nu alleen maar kunnen verbazen. Allerlei oude mythen en sprookjes verhalen van de meest wonderbaarlijke gedaanteverwisselingen. Als ergens blijkt dat de natuur ook in ons doorwerkt en dat wij het dus ‘niet van een vreemde’ hebben, dan wel in de produkten van de menselijke verbeelding, waar even druk van gedaante verwisseld wordt als in de natuur zelf.

En wat te denken van onze ‘snel veranderende wereld’ – het favoriete cliché van iedereen die ‘bij de tijd’ wil blijven? Is het toeval dat het begrip ‘identiteit’ steeds problematischer wordt? Staan we misschien zelf op het punt om definitief van gedaante te veranderen?

In dit nummer vindt u een aantal beschouwingen waarin het ongrijpbare fenomeen van de gedaanteverwisseling vanuit verschillende gezichtpunten wordt benaderd. Daarnaast kunt u het in flagranti betrappen in een reeks van proza- en poëziebijdragen. Nu eens voltrekt het zich openlijk en uitdagend, dan weer op een meer verborgen en ingetogen manier. Maar hoe het zich ook voordoet, het zal u steeds door de vingers glippen. Daar is niets aan te doen: c’est la vie.