I

Leeg toneel onder een grijze lucht
Tijd van afweer en omhelzingen
Verstikt gejammer binnenin

Alle woorden zijn gebruikt

Begin, schrijf,
bij voorbeeld
Dat wij leven, zeiden ze,
Dat wij leven in zo’n systeem
En dat het steeds wankelt
Waardoor men moet behoeden
Wat ons zou beschermen

En zo is het begonnen

Desnoods zonder spraak-
Kunst of spreeklust, want zo lang
Door mondzeer gestoord
Dat het zwijgen tot de lippen staat
En de grammatika voorgoed door ingewanden uitgescheiden

En zo zal het geschreven

Als het moet
Zonder grondslag of uitzicht,
Ontdaan van lijfgoed
Dat achterbleef als een dienstplichtige schoen
In een opgeschrikt mijnenveld

Voortaan is geweld een voorrecht
Van de staat, zeiden ze,
Verzet is vruchteloos, zie dat
Onder ogen, dus zie maar
Wat je denkt te moeten denken
En niet doet

Ieder woord
Gewogen en bespogen, onder druk
Van de omstandigheden, slechts het beste
Met je voor, dus geen zout
Op alle slakken, slijmend
Zwijn je er wel door

Leg je er bij neer
Of je zult neergelegd worden (zeiden ze)

Alle woorden zijn gebruikt –
Breek ze
En gebruik het gruis van oude metaforen
Beelden uit de steentijd
Die bederf en lippendienst doorstonden
Zinnen die hun soepelheid behielden
Woorden van de straat
Die afgemat in de riolen sliepen

Laat geen onbeschreven blad
Onaangesproken liggen
Als zo’n dronken muurbloem
Die zich gladstreek onder de guirlandes,
Mompelend opstond, in elkaar kromp
En verfrommeld zich vergat

Waar was dat en wie
Hing tegen de muur als iemand
Die model stond maar toen wegliep
En terugkwam en weer wegliep
Als zo’n figuur die verloren was
En niet wist wat zijn lichaam daar deed
Op dat uur

Was het
Op zo’n ongedwongen tuinfuif
Met whiskey en bittere vrouwen
En bier uit het vat;
Stond je daar niet
Licht gebogen tussen wasknijpers en lampionnen
In zo’n onbestemde stad?

II

Later, en elders, verbroken
Verbindingen, zelf ook verdoold
‘Omdat mijn vertrouwen geschokt is’
Snake River volgend, famous potatoes, tot aan Twin Falls
Alles groen, alles
Waait en wuift, is
Vergeven van paarden en piepers,
Geen boom die niet buigt voor de wind,
voor de wind in Shoshone,
Wie wil pissen ploft
Met volle blaas bestoft tussen de struiken,
Wie een kroeg zoekt vindt hem niet
Zonder gods hulp en honderdtwintig paardekrachten

‘s Ochtends duizelig, gerad-
Braakt achter bruingebakken aardappels
In Hailey, Idaho

Kil windeweer
Het huis van Homer P

‘Corrupte vreemdelingen’
1944
Pound aan Mussolini, bijna dagelijks, via Mezzasoma:
‘Lippmann en andere vuile joden, met stront overdekt…
de angel-saksiese joodse yankee pers’
Oude Ez,
Scriptor cantilenae,
Duivelse dichter, vreemdeling
In Rapallo,
Geen weg voerde terug
Naar Idaho,
Vroeg zich af
Waarom de dichters van de nieuwe wereld
Zelden door het volk werden gerespekteerd;
Dwong aandacht af als een kind
Dat bloedverwante borelingen doodslaat in de wieg,
Sprak graag
de litteris et de armis, praestantibus ingeniis,
Over boeken en wapens en mensen van uitzonderlijke begaafdheid,
‘De gewone onderwerpen van gesprek tussen intelligente mensen’,
En toch vijftien jaar
Bij zware jongens opgesloten, gestoorden bovendien;
Langer dan de laatste lievelingen van de dode Duce
des groszdeutschen Reiches
Dwaalde Ez, bedreigd door duurzame Umnachtung
In de doolhof zonder draad,
Dante noch Odysseus,
Door Yankees gevoed en bewaakt

Geruchten, geruis, woordpluis
Waaiend om zijn oren, beeldflarden
Als klitten in zijn haar,
Een kweek van slijmdieren in blinde nissen… ‘Ez for Pres!’
‘Als dit verraad is…’
Stemmen die verstomden
Toen zijn mond besloot
Het spreken op te geven

Ik ben geen halfgod

Vergane schepen zonder Kirkè
Of Kalypso op de kust,
Gouden gordels en borstbanden dof,
Vale schimmen op een klamme achterwand

Ik kan het niet vloeiend maken

Zag geen licht gezwachteld in de heuvels
En geen bergmeer in de bleke dageraad.
Gekooide wanen, zeeën zonder glans,
Geen steen, geen scherf blonk in een hand

Ik krijg er geen samenhang in

Geen schittering van torens, geen lichtval op water;
Probeerde het aards paradijs; Perigord of
Provincia Deserta waar goed werd gezongen
Maar woorddromen werden verbrand

O Artemis, van schuim en zijde zijn uw vingers

Zwijgend ingeslapen
Zwarte gondel over het water
Bloemen bogen voor de wind, die herfstdag
In de hof van San Michele

Is er in deze tijd geen onderwerpThe
Waardiger dan de vreesBeautiful
Dat de rassen tegen elkaar zouden opstaan
Contradictions

Met Tarn in de Tate, een winter
Geleden, stekende pijn in zijn rug
Terwijl Turner zijn lichtnevels
Dwars door ons heen joeg:
‘Wij moeten nooit de ogen sluiten
Voor de fouten van de meester
Maar, bij god, hij is de meester!’

Neus gesnoten, staarde
Door een ruit naar buiten.
Londen grauw. Asfalt
Nat.
Rouwrand om het raamkozijn.
Twee honden bij een knipperbol,
Een fietser met een broekeklem,
Gevelbrede lijfspreuk
Lichtend aan de overkant

happiness is a cigar called hamlet

Stil op een stoel het gedoezel
Geknikkebol van de suppoost, diepe split
In haar rok, zijdeachtig, zachte glans van
Kousen, bloes, bruin haar
in het gedempte licht,
Mijn hoofd half afgewend,
Reflecties van haar dijen in een kubus
(Maker onbekend)
Een trage draai, en weer
Het uitzicht op een werkelijkheid
Die ik met tegenzin de rug toekeer

Dat voorjaar, door de heuvels langs het meer van Austin, Texas
Donker, lentelijk ruisend,
Vol herten en hazen, dode armadillo’s
In de berm, Emir op de achterbank
Treurige grappen strooiend
(‘Bij ons, mijn vriend, schreit de beschaving
Onherstelbaar voort’),
Naast mij Haroldo, huisvader, dichter,
Die zijn woorden onstuitbaar vooruitstuurt
In de nacht, voorbij de betoverde rots
En de heuvels, hongerend naar verticalen,
En verder, eufories
Afkerig van het onbewoonde,
Llano Estacado tegemoet,
De wegen riso clandestino met bloemen en harten plaveiend
O azul é puro?
O azul é pus

Blauw is puur?
Blauw is pus

(O angst
Voor lege magen
En provincies)

ana flor Du tropfes Tier luidkeels gelezen
in de 24e straat
‘O jij geliefde van mijn zevenentwintig zinnen…
Blauw is de kleur van je gele haar
Rood is het kirren van je groene vogel’

Klangfarbenmelodie
‘Wie zijn ons voorgegaan?
Van Doesburg, Schönberg, Mondriaan!’

Zijn geitelach snijdt door het duister
Hij belijdt zijn afschuw van de leegte,
Dirigeert onder het spreken:
In zeeën, woestijnen verrijzen zijn lettercomplexen
Landschappen worden met zinnen getooid
Steden, konstrukties markeren de ruimte,
Symmetrie van de tekens
Ritmies in het onbekende uitgestrooid.
Door oog en oor beproefd
Wordt het gedicht pas in zijn mond beklonken

Haroldo en Noigandres:
‘Noigandres, eh, noigandres,
Now what the deffil can that mean?’

Reisde naar Italië om oude Ez een hand te geven
Zoals deze eertijds Freiburg im Breisgau bezocht
Om de krasse Lévy over provencaalse liederen
uit te horen

Van São Paulo naar de Brunnenburg, Merano
Duurde slechts een eeuwigheid

Noigandres, verduiveld
Wat kan dat betekenen

Getreuzel bij een tweesprong zonder tekens,
In de verte fluit Bob White te laat zijn naam.
Een fluim vliegt door het raam naar buiten

‘Schwitters en de stijl zijn voorgegaan’

Een blauwe bloem groeit
Uit beton,
Dikke vingers
Plukken aan zijn baard,
De wagen wint aan snelheid, wielen
Zingen in de bocht
Emir bestrijdt met zwijgzaamheid een kater.
‘Maar toch,’ snerpt de poëet
Terwijl onder de banden hazen slangen wasberen bezwijken
‘Was Pound mijn universiteit!’

Eerst een happend lachje
Dan, voluit, zijn mekkerend geschater

Motor af en radio aan.
Gefiedel en gekweel uit afgeknepen kelen.
IJle stem in de cabine als de afdaling begint –
‘Moeder gods! Waar gaat dit heen, amigo?’
Het zicht verflauwt
De voorruit koekt snel dicht
Met muggelijken

Het is zoals ik zeg, dit is
De weg naar Whiskey River

Reikhalzend, lippen op elkaar
Rijden we uit tot aan het water

Aantekening bij II

Hailey, Idaho: Geboorteplaats van Ezra Loomis Pound (1885-1972), zoon van Homer Pound.
Emir: Emir Rodriguez Monegal, schrijver van de literaire biografie van Jorge Luis Borges. Opgegroeid in Uruguay, thans hoogleraar aan Yale University.
Haroldo: Haroldo de Campos, braziliaanse dichter en vertaler (onder meer van Pound’s Cantos). Een der oprichters van de concretistiese beweging georganiseerd in de zgn. Noigandres-groep.
Bob White: Inheemse vogel.
San Michele: Begraafplaats bij Venetië.
Tarn: Nathaniel Tarn, engelse dichter, woonachtig in de Verenigde Staten. Publiceerde o.m. The Beautiful Contradictions.