Een bibliotheek bevat altijd meer boeken dan je kunt of wilt lezen. Zelfs in een privébibliotheek staan meestal meer ongelezen boeken dan de eigenaar lief is – sommige op grond van de fatale inschattingsfout van een gulle schenker, andere omdat het geschikte moment voor de lectuur nog niet is aangebroken, en nog weer andere misschien omdat de interesse die er bij aankoop wel degelijk was, inmiddels is vervlogen.
Er zijn vele redenen om een boek ongelezen te laten, maar de treurigste en verkeerdste reden is wel dat men eenvoudig vergeten is dat het bestaat. Toch is dat, bij het huidige tempo van de boekenproduktie, misschien wel de meest voorkomende reden. Zelfs de gulzigste boekenverslinder moet altijd meer laten liggen dan hij kan verstouwen, en zo raken steeds meer boeken steeds sneller verzeild in die schemerzone, waarin ze alleen nog bestaan als titels: je hebt er wel eens over gelezen of van gehoord, maar de tijd ontbrak om er ook in te duiken. Voor je het weet zijn zulke boeken ook weer uit de winkel verdwenen en dan rest alleen nog het onberekenbare toeval dat je soms aan hun bestaan herinnert.
Nu zijn er genoeg boeken waarvoor de vergetelheid als een vorm van barmhartigheid beschouwd kan worden. Daarover zullen we dankbaar zwijgen. Maar er zijn er ook veel die het waard zijn om nog eens met een enthousiaste klap op tafel gelegd te worden. Voor die boeken zijn wij graag bereid, het toeval een handje te helpen. Je hoeft maar met een paar lezers om een tafel te gaan zitten en binnen een half uur heb je een flinke lijst van titels en auteurs die je een bruisender Nachleben toewenst dan ze ten deel is gevallen. Natuurlijk is zo’n lijst altijd onvolledig, en dus niet ontbloot van willekeur. Maar niet willekeuriger dan de bestsellerslijstjes – en een waardige tegenhanger daarvan. Onze lijst, met goddelijke nonchalance bij elkaar geplukt uit de overvloed van het alweer-voorbije, berust op niets anders dan persoonlijke voorkeuren, maar omvat in elk geval een breed gebied: niet alleen literatuur, maar ook politiek, kunstgeschiedenis, filosofie en wetenschap.
En zoals een schaduwkabinet de contouren uittekent van een ander soort regering, met de belofte van een ander beleid, zo kan deze schaduwbibliotheek een beeld geven van de mogelijkheden van een alternatieve leespolitiek. Het grote en verheugende verschil is dat je als lezer geen verkiezingen hoeft af te wachten om van leesbeleid te veranderen.
De schaduwbibliotheek die in dit nummer is verzameld, kan misschien enkele van uw inmiddels vergeten ‘beleidsvoornemens’ nieuw leven inblazen. Of er nieuwe aan toevoegen. Bekijk uw eigen planken en stel vast welke mogelijkheden u tot dusver heeft laten liggen. Wat nieuw is kan best even wachten, want wat goed is, bederft niet zo gauw.
